Financieel jaarverslag 2019


Voorwoord

Op het moment dat dit voorwoord wordt geschreven schijnt een prachtige lentezon door het raam van mijn werkkamer, maar is verder niets zoals het zou moeten zijn. In heel Nederland zijn maatregelen van kracht die er toe moeten leiden dat de verspreiding van het Corona-virus wordt beperkt. Het openbaar leven ligt vrijwel stil en alle evenementen waar veel mensen bijeen komen worden afgelast. Daarbij zijn veel evenementen die georganiseerd zijn in het kader van de viering van 75 jaar vrijheid waarin ook onze veteranen vaak waardering en erkenning vinden. Die waardering en erkenning gaat nu terecht ook uit naar al het personeel dat werkzaam is in de zorg en in andere vitale elementen van onze economie. Deze bijzondere periode maakt een terugblik op 2019, een jaar waarin alles verliep zoals we gewend zijn, niet eenvoudiger: Het lijkt ineens zo lang geleden!

Toch was 2019 niet alleen een jaar van bestendiging. Het blijft immers van belang kritisch te blijven kijken naar de eigen activiteiten en naar mogelijkheden van verbetering. De kleine commissie, verantwoordelijk voor de beoordeling van, en besluiten op de steunaanvragen, is daar naar mijn mening een goed voorbeeld van. Door wisselingen in de commissie was er ook een natuurlijk moment om goed te kijken naar werkwijze en procedures; bijvoorbeeld of er andere criteria zouden kunnen of zelfs moeten worden gehanteerd. Er is een nieuwe werkwijze ontstaan met meer gebruikmaking van de digitale mogelijkheden en minder fysieke bijeenkomsten en mijn conclusie is dat de beoordeling nog steeds van hoog niveau is en op zeer integere wijze gebeurt.

Het aantal steunaanvragen is toegenomen van 51 in 2018 naar 85 in het verslagjaar. Dat lijkt een forse toename maar we kunnen ook zien dat in 2017 er nog sprake was van 78 aanvragen. Het is verheugend om te zien dat het aantal aanvragen dat via regionale districten binnenkomt aanzienlijk is gestegen. In de Algemene Vergadering werd weliswaar opgemerkt door een van onze vertegenwoordigers dat het moeilijk is in contact te komen met de doelgroep die voor de districten voornamelijk bestaat uit veteranen die de actieve dienst hebben verlaten, maar met 11 steunaanvragen is het ook duidelijk dat veel districtsfunctionarissen de juiste ingangen hebben gevonden.

In de eerste maanden van 2019 werd ik benaderd door een maatschappelijk werker die werkte voor de gemeente waar ik zelf woon. Een veteraan werd met huisuitzetting geconfronteerd en zij vroeg mij of ik iets voor deze veteraan zou kunnen betekenen. Zij had mij per toeval gevonden. Dat was voor mij een mooie gelegenheid het gehele traject zelf te doorlopen en na een aantal gesprekken heb ik de steunaanvraag bij de kleine commissie ingediend, uiteraard met de mededeling dat deze aanvraag moest worden behandeld zoals alle andere. Los van de uitkomst, die heeft kunnen voorkomen dat de veteraan zijn woning moest verlaten, was het een zeer leerzame ervaring. Een van de belangrijkste lessen voor mij was dat de organisatie van het maatschappelijk werk door veel gemeenten is uitbesteed aan private ondernemingen. In die ondernemingen is het bestaan van Fonds 1815 en andere militaire fondsen onvoldoende bekend. Daar ligt nog een uitdaging voor ons.

Het blijft van belang Fonds 1815 onder de aandacht te brengen en daar ligt uiteraard een taak voor het bestuur, maar ik verzoek ook de districten om nog eens goed de eigen omgeving in kaart te brengen en te zien hoe bijvoorbeeld maatschappelijk werk is georganiseerd en op welke locaties onze veteranen bij elkaar komen. Bij alle bezoeken in het land wijs ik mogelijke belanghebbenden op ons bestaan en te vaak merk ik nog dat die informatie nieuw is of te ver is weggezakt.

Regelmatig ontvangen wij aanvragen waarin financiële steun wordt gevraagd voor een project of een vereniging van veteranen. Slechts bij hoge uitzondering zal een dergelijk verzoek worden gehonoreerd, omdat in beginsel steun wordt gegeven aan alleen individuele verzoeken. In sommige gevallen is het mogelijk een dergelijk verzoek om te draaien naar een of meer individuele aanvragen; zo vroeg een stichting die zich toelegt op de paardensport en die door het contact met paarden getraumatiseerde veteranen helpt met de verwerking van hun trauma. Een aanvraag voor steun aan dit mooie initiatief werd afgewezen maar door een gift aan een aantal individuele veteranen kon toch een aantal op de rijsport toegesneden kledingpakketten worden aangeschaft. Door te zoeken naar creatieve oplossingen waarbij het individu centraal staat in de aanvraag is een mooie win-win situatie gecreëerd.

In mijn inleiding gaf ik eigenlijk al aan dat mijn verwachting is dat 2020 een bijzonder jaar is. De gevolgen van de crisis waarin we in dit voorjaar zijn beland, zullen nog lang zichtbaar blijven en zullen mogelijk ook een extra inspanning van onze kant vragen.

De Algemene Vergadering die op de agenda staat in het najaar van 2020 zal mede in het teken staan van de opheffing van de Stichting “Eereschuld en Dankbaarheid” en de overname van de rechten en plichten van deze stichting door Fonds 1815. Bij enkele districten zal dat betekenen dat er een taak bijkomt. De bereidheid daartoe hebben de districten vorig jaar al uitgesproken op onze bijeenkomst op de “Zwaluwenberg”. Daarvoor mijn dank.

Fonds 1815 doet er toe en dat is te danken aan de gezamenlijke inspanningen van districtscommissarissen en bestuursleden. Ik reken op u allen in dit bijzondere jaar. Blijf gezond.

Voorzitter Fonds 1815
Lex Oostendorp
Luitenant-generaal b.d.


Activiteiten in 2019

Het bestuur vergaderde op 9 januari, 13 maart, 24 september en 6 november in Stadsarchief “De Bazel” te Amsterdam.

De 200-ste Algemene Vergadering van Fonds 1815 vond op 4 juni 2019 plaats op de “Zwaluwenberg” te Hilversum. Naast de voorzitter waren 7 bestuursleden en 13 Regionale Districtscommissieleden aanwezig. Gastspreker kolonel R. Boskeljon, project leider Governance Uitvoering Veteranenbeleid, hield een inleiding over het veteranenbeleid.

Het aantal steunaanvragen is in 2019 toegenomen van 51 in 2018 naar 85, waarbij een stijging waarneembaar is van het aantal, dat via de regionale districten binnenkomt. In 74 gevallen (2018:41) verleende het Fonds financiële steun; zulks in de vorm van 62 giften (€ 67.576) en 2 giften (€ 1.155) van het “Nationaal Huldeblijk” en 10 renteloze leningen (€ 40.786) (Details over afwijzingen van steunaanvragen komen op de volgende pagina bij Ontwikkelingen en trends aan de orde). De administrateur mocht 7 keer een schriftelijke dankbetuiging van een aanvrager ontvangen.

De voorzitter - tevens in zijn functie als voorzitter van de Gezamenlijke Militaire Fondsen (GMF) - bezocht de Nieuwjaarsreceptie van de Bisschop van de Krijgsmacht, bisschop J.M. Punt. Met het oogmerk om de militaire fondsen onder de aandacht te brengen woonde voorzitter op 4 mei de Nationale Dodenherdenking in Amsterdam bij, een Veteranen netwerkborrel in Tilburg in juni en te Gilze - Rijen een lezing van de Canadese generaal Romeo Dallaire (schrijver van “Shake hands with the Devil”, diens ervaringen als VN-commandant in Rwanda). Voorzitter en bestuur hebben in 2019 de voorbereidingen afgerond met  de Stichting “Eereschuld en Dankbaarheid”, die tijdens de Algemene Vergadering in het najaar van 2020 van Fonds 1815 zal worden opgeheven en waarvan Fonds 1815 de traditie en activiteiten vanaf dat moment zal voortzetten. Tot slot heeft de voorzitter  overleg gehad met de voorzitter van de Stichting “Fonds KL 1940” over een mogelijke deelname in de GMF.

Bij de “kleine commissie” vond een wisseling van de wacht plaats. Eerste penningmeester P.L. Croockewit nam de plaats over van zijn afgetreden voorganger. De commissie bestond verder uit medisch adviseur kolonel M.Y. Molenaar en vicevoorzitter F.C. Six en beoordeelde met regelmaat, fysiek bijeen dan wel digitaal met elkaar in contact, gezamenlijk en mede op instigatie van administrateur W.B. Schutrups, de nieuwe individuele steunaanvragen aan de hand van de daartoe gestelde criteria voor behandeling. En rapporteerde over de besluiten
op de aanvragen aan voorzitter en bestuur.

In twee Regio - districten is men in staat geweest gevolg te geven aan de missive van de voorzitter om verjonging te realiseren. In Regio Zuid - Oost treedt de majoor R. Theunissen aan, actief dienend en in de Regio Oost reserve ritmeester J.J. Kapteijn. Voorzitter en bestuur zijn verheugd over de verjonging en benadrukken als belangrijke taak van allen om  voortdurend meer bekendheid te geven aan het bestaan van Fonds 1815 en de andere militaire fondsen. Om gezondheidsredenen heeft de Districtscommissaris Overzee – Suriname, de heer H.E.  Rack zijn werkzaamheden voor Fonds 1815 beëindigd en is het District Suriname opgeheven.

Het nieuwe Steunaanvraagformulier Fonds 1815 voldoet en wordt gebruikt, de privacyregeling wordt hierbij in acht genomen. Waarmee voldaan wordt aan het bepaalde bij de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Koninklijke Onderscheidingen en / of bevorderingen gingen in 2019 aan het Fonds voorbij.

Voorzitter en bestuur namen op 25 november met een stijlvol diner in de “Goede Gooier” te Blaricum afscheid van medisch adviseur drs. Th. E. Fick en eerste penningmeester A. de Lanoy Meijer, die respectievelijk 12 - en 13  jaar met inzet en kennis hun bestuursfunctie hebben vervuld. De waarderende en gloedvolle woorden van de voorzitter vielen hen ten deel. Op 17 april vergaderde de voorzitter in zijn functie van voorzitter Fonds Ridderdagen, vergezeld door de vicevoorzitter, de eerste secretaris en de eerste penningmeester van Fonds 1815 te Amsterdam aan boord van het Motorschip Stern met generaal-majoor B. Dedden en brigade-generaal W. Hekman, vertegenwoordigers van de Koninklijke Vereniging van Ridders der Militaire Willemsorde. Voorzitter en deelnemers aan die vergadering zien terug op een jaar van goede samenwerking.


Ontwikkelingen en trends

In dit hoofdstuk wordt uitgewerkt hoe de steunverlening van Fonds 1815 zich in de loop der tijd ontwikkelt. Op deze wijze kan beter worden beoordeeld op welke wijze Fonds 1815 kan inspelen op veranderingen op het gebied van steunaanvragen en ondersteuning. Duidelijk waarneembaar is dat er in 2019 een forse toename is van het aantal ontvangen steunaanvragen (van 51 in 2018 naar 85 in het verslagjaar). Een tweede voor de hand liggende conclusie is dat sinds 2016 geen periodieke uitkeringen meer zijn verstrekt en dat we deze vorm van steunverlening volgend jaar een minder prominente plaats in ons overzicht kunnen geven.

In 2019 zijn er door Fonds 1815  85 steunaanvragen ontvangen waarvan er 74 zijn toegewezen, inbegrepen twee giften van in totaal € 1.153 van het “Fonds Nationaal Huldeblijk”, geschenk van Z.M. Koning Willem III. Acht van de elf niet gehonoreerde steunaanvragen zijn afgewezen op statutaire gronden, het ontbreken van financiële nood of omdat de aanvraag Militair Invaliditeitspensioen (MIP) moest worden afgewacht. Er is één steunaanvraag teruggetrokken door de aanvrager en twee aanvragen zijn overgenomen door een ander (militair) steunfonds.


Financiële verantwoording

De voorgenomen karakterisering van een onrustige beleggingsmarkt voor 2019 lijkt bij het schrijven van dit verslag een te forse omschrijving. Ondanks dat hebben wij een goed herstel van de aandelen koersen in het voorjaar van 2019 mogen constateren. Daardoor hebben we onze verliezen van  november/december 2018 goedgemaakt. Na een verdere stijging voor de zomer hebben wij een significant deel van de aandelen portefeuille verkocht en slechts deels in een wereldwijd obligatiefonds herbelegd. Die ingreep bleek over de zomer goed uit te pakken. Onze mening was dat voor vele sectoren de aandelen zeer duur waren naar menig waarderingsratio. Derhalve hebben we minder geprofiteerd van de koers stijgingen in het laatste deel van het jaar. Deze koersstijging lijkt meer gedreven door het gebrek aan potentieel rendement in andere soorten beleggingen en minder door onderliggende kracht van groeiende winsten van de bedrijven.

Op basis van de actuele beurswaarde is de overall performance van de gehele portefeuille met een grote conservatieve liquide positie 7,4%. Onze aandelen leveren met ruim 26% een zeer grote bijdrage terwijl de obligaties een goed rendement leveren met 6%. De alternatieve beleggingen blijven wat achter met een kleine 4%. De grote positie liquiditeiten leveren behalve rust geen bijdrage aan het rendement. Het feit dat we in de laatste maanden niet de maximale positie in aandelen hebben gevoerd leidt tot een wat lager rendement dan de door ons gehanteerde samengestelde benchmark.

De totale balanswaarde is met € 24.858 gestegen tot € 4.728.945. De effecten worden voor de balans gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of de lagere beurswaarde, ten tijde van het afsluiten van het Jaarverslag. Het gemiddelde rendement op basis van de balanswaarde wordt bepaald door rente- en dividend inkomsten en gerealiseerde koersresultaten. Deze componenten zijn al jaren vrij laag maar hebben in 2019 door de verkoop van een deel van de aandelen een groter koersresultaat laten zien waardoor dit rendement tegen de balanswaarde wat is toegenomen.

 

BALANS PER 31 DECEMBER 2019 (na resultaatverdeling / afgerond in hele € 's)

ACTIVA   2019 (€)   2018 (€)
Effecten       1.750.970       1.961.324
Voorschotten  
     
   
Verstrekt   41.326       19.141    
voorziening   - 6.199       - 2.871    
        35.127       16.720
Vlottende activa
               
Vorderingen en overlopende posten
      5.144       7.319
Liquide middelen       2.937.704       2.719.174
Totaal       4.728.945       4.704.087
       
PASSIVA   2019 (€)   2018 (€)
Vermogen
               
Kapitaal   749.931       749.931    
Bestemmingsreserver                
Toekomstige uitkeringen   3.784.102       3.771.044    
        4.534.033       4.520.975
Schulden(kort)
               
Rekening crt fondsen   167.686       171.973    
Overige   27.226       11.139    
        194.912       183.112
Totaal       4.728.945       4.704.087

 

RESULTAAT over 2019 (afgerond in hele € 's )

BATEN   2019 (€)   2018 (€)
Inkomsten uit beleggingen   128.768       18.814    
Bewaarloon   - 10.719       - 9.246    
  Totaal       118.049       10.568
Financiële baten       - 24       362
Overige baten       8.969       14.564
                  
  Totaal Baten       126.994       25.494
 
LASTEN   2019 (€)   2018 (€)
Personeelskosten   23.962       22.245    
Overige uitvoeringskosten:   17.566       16.090    
Periodieke toelagen   0       0    
Giften   67.576       39.209    
Mutatie voorziening                
  verstrekte voorschotten   3.328       - 437    
Financiële lasten   4.508       1.506    
Totaal lasten       116.940       78.613
               
Toegevoegd (onttrokken)
aan bestemmingsreserve
toekomstige uitkeringen
      10.054       -53.119



Financiële controle

Het bestuur heeft Staelmeesters Accountants verzocht de jaarrekening te controleren, met welk verzoek is ingestemd.

Staelmeesters Accountants heeft verklaard ”De in dit verslag opgenomen balans per 31 december 2019 en resultaat over 2019 zijn ontleend aan de jaarrekening 2019 van Fonds 1815”, waarbij Staelmeesters Accountants te Amsterdam op 24 maart 2020 een goedkeurende controleverklaring heeft afgegeven.

De formele goedkeuring van het jaarverslag 2019 staat op de agenda van de Algemene Vergadering in het najaar van 2020.