Fonds
1815
           
 
 

Financieel jaarverslag 2021


Voorwoord

De Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 ligt een jaar achter ons en er is nog geen enkel zicht op een beëindiging van de vijandelijkheden. Hoewel op het eerste gezicht de risico’s  in Nederland beperkt lijken – er is immers geen sprake van een directe bedreiging van onze veiligheid – zijn de gevolgen groot. De inflatie is in de afgelopen 50 jaar nooit hoger geweest dan in 2022. Onze krijgsmacht waarop decennialang is bezuinigd, kreeg ineens volop aandacht met een zeer aanzienlijke verhoging van haar budget. Vele gezinnen kwamen in financiële nood door het oplopen van de energieprijzen en andere prijsstijgingen. Desondanks is de verwachte toename van steunaanvragen uitgebleven. Het totaal aantal aanvragen is licht gedaald, maar het aantal aanvragen waar sprake is van hulp bij schuldsanering is met 17 procent toegenomen en zelfs met meer dan 60 procent als je het vergelijkt met vijf jaar geleden.

Bij Defensie is in het afgelopen jaar veel aandacht uitgegaan naar mogelijke schuldenproblematiek bij haar personeel. De gedachte daarachter was dat de jarenlange impasse in het arbeidsvoorwaarden-overleg een deel van het personeel hard zou treffen en daar kwamen de in de eerste alinea geschetste ontwikkelingen overheen. In juli werd een akkoord bereikt met de vakbonden voor defensiepersoneel en wellicht mede daardoor is een forse stijging van het aantal aanvragen als gevolg van schuldenproblematiek uitgebleven. Het blijft echter van belang deze ontwikkeling te bewaken, omdat door de jaren heen deze problematiek steeds vaker de reden is van steunaanvragen bij Fonds 1815.. Het overleg van de militaire fondsen met Defensie verliep aanvankelijk niet eenvoudig omdat eerst een aantal misverstanden uit de weg moest worden geholpen. Zo was bijvoorbeeld aan de zijde van Defensie niet altijd duidelijk dat het in bijna alle gevallen om particuliere stichtingen gaat die elk hun eigen criteria hanteren bij het beoordelen van steunaanvragen. Dat betekent bijvoorbeeld dat niet iedere aanvraag vanzelfsprekend zal worden gehonoreerd. In goed overleg zijn vervolgens afspraken gemaakt over de communicatie en de te hanteren procedures. Een positieve uitkomst van deze samenwerking is dat fondsen een beroep mogen doen op budgetbegeleiders van Defensie die inmiddels zijn opgeleid.

Door de economische ontwikkelingen in 2022 is het vermogen geraakt; aandelen en beleggingen leverden niet het gewenste resultaat, maar door een goede spreiding en het beperken van de risico’s is het verlies beperkt gebleven en kan Fonds 1815 haar activiteiten onverminderd voortzetten. Een zorgvuldige afhandeling van steunaanvragen is immers onze corebusiness en bij het huidige aantal jaarlijkse steunaanvragen kunnen we ons werk nog decennia lang blijven uitvoeren. In 2022 hebben we 63 aanvragen ontvangen. Samen met de andere bij de Gezamenlijke Militaire Fondsen (GMF) aangesloten fondsen zijn 182 aanvragen verwerkt. Dat maakt duidelijk dat er nog steeds een belangrijke rol voor de fondsen is weggelegd. Tot eenzelfde conclusie kwam Theo van den Doel (oud politicus, voormalig officier van de Koninklijke Landmacht en initiatiefnemer van de jaarlijkse Nationale Veteranendag en van het Draaginsigne voor Veteranen) in zijn proefschrift Veteranenzorg, waarop hij in 2022 promoveerde: “De (militaire) steunfondsen hebben in de periode 1990-2020 hun maatschappelijke relevantie nog niet verloren. Voor de noodzakelijke hulp aan veteranen verwijst het Ministerie van Defensie in individuele, schrijnende gevallen naar de steunfondsen.” Uiteraard staat de weg naar Fonds 1815 open voor een bredere doelgroep dan alleen veteranen maar het is goed om te zien dat ons werk wordt gewaardeerd en van belang wordt geacht. Het is daarom ook van grote waarde dat wij ons werk nog lang kunnen blijven doen.

Het verheugt mij ook te zien dat er weer sprake is van een toename van het aantal steunaanvragen dat afkomstig is van onze eigen districtscommissarissen. Hoewel zoals ieder jaar het gros van de aanvragen komt van het Nederlandse Veteraneninstituut en Bedrijfsmaatschappelijk Werk Defensie stel ik deze toename zeer op prijs. Het illustreert dat hulpzoekenden in het land steeds beter de weg weten te vinden naar onze vertegenwoordigers en dat kan alleen als onze districtscommissarissen goed bekend staan bij onze doelgroepen. Op het moment van schrijven van dit voorwoord sta ik aan de vooravond van het eerste bezoek aan een van onze districten en ik kijk er naar uit.

Bij het secretariaat binnenkomende steunaanvragen worden direct doorgezet naar de drie leden van de kleine commissie, die alle aanvragen beoordeelt en zo snel mogelijk tot een zorgvuldig besluit komt. De spilfiguur in ons kantoor in Amsterdam is onze administrateur die ik al eerder heb genoemd in mijn voorwoord maar nu noem ik hem in het bijzonder omdat hij ons binnenkort gaat verlaten. De heer Wil Schutrups is van onschatbare waarde geweest voor Fonds 1815; hij was een steun en toeverlaat voor mij als voorzitter, voor de andere bestuursleden maar ook voor de contactpersonen van andere fondsen en  de aanvragende instanties. Tijdens de Algemene Vergadering in 2023 zullen wij op gepaste wijze afscheid nemen maar ik wil hem op deze plaats alvast hartelijk danken voor zijn geweldige inzet voor Fonds 1815. Wil Schutrups was een begrip in de wereld van de militaire fondsen en een geweldige steun voor ons gehele bestuur, dank daarvoor. Inmiddels is zijn opvolger, de heer René van den Pas begonnen met de overname van de werkzaamheden en ik heb er vertrouwen in dat ook hij zijn taken op goede wijze zal uitvoeren.

Naast alle bestuursvergaderingen en overlegmomenten op het Ministerie van Defensie probeer ik de naamsbekendheid van Fonds 1815 te vergroten bij verschillende partijen. In een gesprek dat ik had met een lid van het Leger des Heils in den Haag hoorde ik dat in die gemeente vijf dakloze veteranen aanwezig zijn. Mijn inspanningen zijn nu gericht op het in kaart brengen of zij prijs stellen op steun en zo ja, hoe die steun dan kan worden ingevuld. Dat betekent zeker niet dat zij direct kunnen aankloppen voor financiële steun maar mijn inzet zal in eerste instantie zijn gericht op begeleiding naar hulpverlenende en zorgverstrekkende instanties. Ik geef dit voorbeeld omdat het mijn ervaring is dat vrijwel bij ieder gesprek een aanleiding kan worden gevonden om het blijvende belang van de militaire fondsen aan de orde te stellen. Het doet mij goed te weten dat we dat gezamenlijk doen. Mijn dank daarvoor.

Voorzitter Fonds 1815
Lex Oostendorp
Luitenant-generaal b.d.


Activiteiten in 2022

Het bestuur vergaderde op 11 januari, 9 maart, 4 oktober en 9 november. Covid-19 maakte het Stadsarchief “De Bazel “ in Amsterdam op 11 januari beperkt toegankelijk, waardoor alleen voorzitter, eerste penningmeester en administrateur fysiek ter vergadering aanwezig waren; de overige bestuursleden en adviseurs namen van huis uit deel via een video-zoom verbinding. In maart, oktober en november vonden de vergaderingen weer op de gebruikelijke wijze plaats.

De 203de Algemene Vergadering van Fonds 1815 vond op 7 juni plaats op de “Zwaluwenberg” te Hilversum. Naast de voorzitter waren drie bestuursleden, de twee adviseurs en de administrateur aanwezig. De vicevoorzitter was verhinderd 5 districten waren vertegenwoordigd; district Zuid - Oost had zich afgemeld.

Gastspreker mevrouw drs. W. Kwaks, Ambtenaar van het Jaar 2021 en werkzaam als programmamanager Transitie bij Defensie, hield een voordracht over Innovatie- en Traditie - Ontwikkelingen binnen Defensie.

Hoewel door de inflatie, hoge energieprijzen en andere prijsstijgingen een toename van het aantal aanvragen werd verwacht, is het totaal aantal vragen om financiële steun licht gedaald: van 67 in 2021 naar 63 in het verslagjaar. De aanvraag om steun bij schuldsanering nam ook dit jaar weer toe van 24 naar 28, een toename van 17 procent. Fonds 1815 ontving 63 steunaanvragen, waarvan er 56 zijn toegewezen. Van de 7 niet gehonoreerde aanvragen werden er 3 door de aanvrager ingetrokken en 4 afgewezen op statutaire gronden of het ontbreken van financiële nood. 24 uit de 63 aanvragen kwamen via De Dienst Bedrijfsmaatschappelijk Werk Defensie (DBMW), 26 van het Nederlandse Veteraneninstituut en 7 waren afkomstig van onze eigen districtscommissarissen. Fonds 1815 mocht 8 keer een schriftelijke dankbetuiging van een aanvrager ontvangen.

De voorzitter, -tevens in zijn functie van voorzitter van de Gezamenlijke Militaire Fondsen (GMF)-, woonde o.a. de viering van het 75-jarig bestaan van de Stichting van het Van Weerden Poelmanfonds bij en begon zijn ronde langs de districten op een Veteranenbijeenkomst in Haaksbergen, district Oost.

Voorzitter heeft zich bij de frequente vergaderingen en overlegmomenten op het Ministerie van Defensie en de andere bij de GMF aangesloten fondsen telkenmale ingezet om de naamsbekendheid van Fonds 1815 te vergroten; benadrukte dat Fonds 1815 een zelfstandig opererende particuliere stichting is, die aan de hand van eigen criteria beslissingen neemt; daarbij het belang en de rol van de fondsen aan de orde gesteld; attendeerde Defensie op een gewenste verbetering van de communicatie naar het personeel; benadrukte de schuldenproblematiek; en deed als voorbereiding op zijn bezoekronde langs de districten een oproep aan de zes voorzitters om informatie over hun activiteiten.

Vicevoorzitter en eerste penningmeester vormen samen met de medisch adviseur de “kleine commissie”. Binnenkomende steunaanvragen worden door de administrateur direct doorgezet naar deze commissie, die regelmatig digitaal communiceert, alle aanvragen beoordeelt aan de hand van de daartoe gestelde richtlijnen, zo snel mogelijk tot een zorgvuldig besluit komt en vervolgens rapporteert aan voorzitter en bestuur. Het Steunaanvraagformulier Fonds 1815 voldoet en wordt gebruikt; de privacyregeling wordt hierbij in acht genomen. Daarmee wordt voldaan aan het bepaalde bij de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Gelet op diens jarenlange inzet en verdiensten voor "kunst, kerk, klassiek mobiel erfgoed en krijgsmacht", waaronder het voorzitterschap  van Regio Noord van Fonds 1815, heeft het Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander behaagd op 26 april 2022 de heer mr. S.H. Steendam te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Burgemeester I. Nieuwenhuizen van de gemeente De Wolden reikte de onderscheiding uit.

Kolonel-arts M.Y. Molenaar van de Koninklijke Marechaussee werd op 6 juli 2022 bevorderd tot brigadegeneraal-arts in de functie van Inspecteur Militaire Gezondheidszorg. Mevrouw H. A. van der Meulen trad op 4 oktober 2022 aan als nieuw bestuurslid in de functie van tweede secretaris. De heer D.M. Brongers verhuisde van Regio West naar Regio Oost. De heer E.P. Vonk is de nieuwe voorzitter van de Regio West en de heer W.J. Holleman trad toe tot de districtscommissie West. De heer W.B. Schutrups, sinds 15 april 2008 administrateur van het Fonds 1815, beëindigde zijn functie en droeg op 31 december zijn werkzaamheden over aan de heer R.J.J. van den Pas.



Ontwikkelingen en trends

In dit hoofdstuk wordt uitgewerkt hoe de steunverlening van Fonds 1815 zich in de loop der tijd heeft ontwikkeld. Op deze wijze kan beter worden beoordeeld op welke wijze Fonds 1815 kan inspelen op bijvoorbeeld veranderingen op het gebied van steunaanvragen en ondersteuning.

In 2022 zijn er door Fonds 1815, 63 steunaanvragen ontvangen waarvan er 56 zijn toegewezen, inbegrepen 2 giften van het Fonds Nationaal Huldeblijk, geschenk van Z.M. Koning Willem III. Van de 7 niet gehonoreerde steunaanvragen zijn er 4 afgewezen op statutaire gronden of het ontbreken van financiële nood en er zijn 3 steunaanvragen door de aanvrager ingetrokken.

Voor meer informatie: overzicht 5 jaar steunverlening


Financiële verantwoording

Na het redelijk succesvolle belleggingsjaar 2021 was Fonds 1815 beducht voor de ontwikkelingen van de beleggingsmarkten in 2022. De stijgende rente en geopolitieke onrust gaven voldoende aanleiding om geen significante wijzigingen in de beleggingsportefeuille aan te brengen. Fonds 1815 bleef een grote cash positie handhaven en bleef tegenover de matig defensieve modelportefeuille onderwogen in de aandelen en obligatie categorieën.

Ondanks de redelijke bedrijfsresultaten in het eerste halfjaar bleven de rentestijgingen en zeker de ontwikkelingen in en rond Oekraïne een belangrijke factor in de daling van de aandelen - en obligatiemarkten. De defensieve positie van Fonds 1815 gaf enigszins een buffer voor de negatieve resultaten. Zelfs het inflatie-linked obligatiefonds wist geen afdoende bescherming te bieden tegen de rente en inflatiestijging. Eerst gaf haar koersontwikkeling goede verwachtingen maar de aanhoudende negatieve marktontwikkelingen bleken ook dit fonds uiteindelijk onder druk te zetten. In het laatste kwartaal van het jaar heeft Fonds 1815 iets van de liquide middelen omgezet in zeer kortlopende staatsleningen met een goed positief rendement van rond de 2,5%.

Het resultaat op basis van de actuele waarden gaven het volgende beeld. Het overall resultaat van de gehele portefeuille was -5,5%. De resultaten voor zowel de aandelen als de obligaties lieten een negatief resultaat zien van ongeveer 10%. De kleine post Alternatieve beleggingen leverde een licht positief resultaat. Vooral de grote positie liquiditeiten, met een zeer licht negatief resultaat door kosten en enige negatieve rente op sommige rekeningen, hadden een goed dempend effect op onze resultaten.

De totale balanswaarde is toegenomen met € 5.388 tot € 4.679.466. De effecten worden op de balanswaarden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de lagere beurswaarde, ten tijde van het afsluiten van het jaarverslag. Het gemiddelde rendement op basis van de balanswaarde wordt bepaald door rente- en dividendinkomsten en gerealiseerde koersresultaten. Deze componenten zijn vaak vrij laag met uitzondering van jaren waarbij er verkopen plaatshebben in historisch hoge markten. Het resultaat over 2022 is laag, namelijk 1%.

 

BALANS PER 31 DECEMBER 2022 (na resultaatverdeling / afgerond in hele € 's)

ACTIVA   2022 (€)   2021 (€)
Effecten       2.586.778       2.139.873
Voorschotten  
     
   
Verstrekt   33.405       42.442    
voorziening   - 5.011       - 6.366    
        28.394       36.076
Vlottende activa
               
Vorderingen en overlopende posten
      5.661       3.630
Liquide middelen       2.058.633       2.494.499
Totaal       4.679.466       4.674.078
       
PASSIVA   2022 (€)   2021 (€)
Vermogen
               
Kapitaal   749.931       749.931    
Bestemmingsreserver                
Toekomstige uitkeringen   3.750.534       3.739.584    
        4.500.465       4.489.515
Schulden(kort)
               
Rekening crt fondsen   165.562       169.909    
Overige   13.419       14.654    
        179.001       184.563
Totaal       4.679.468       4.674.078

 

RESULTAAT over 2022 (afgerond in hele € 's )

BATEN   2022 (€)   2021 (€)
Inkomsten uit beleggingen   - 14.730       102.627    
Bewaarloon   - 15.044       - 14.693    
  Totaal       - 29.774       87.934
Financiële baten       - 5.617       - 5.801
Overige baten       139.902       11.887
                  
  Totaal Baten       104.511       94.020
 
LASTEN   2022 (€)   2021 (€)
Personeelskosten   23.483       26.699    
Overige uitvoeringskosten:   12.644       11.700    
Periodieke toelagen   0       0    
Giften   56.588       63.680    
Mutatie voorziening                
  verstrekte voorschotten   756       1.548    
Financiële lasten   1.602       3.289    
Totaal lasten       93.561       103.820
               
Toegevoegd (onttrokken)
aan bestemmingsreserve
toekomstige uitkeringen
      10.950       -9.800



Financiële controle

Het bestuur heeft Staelmeesters Accountants verzocht de jaarrekening te controleren, met welk verzoek is ingestemd.

Staelmeesters Accountants heeft verklaard:
De in dit verslag opgenomen balans per 31 december 2022 en resultaat over 2022 zijn ontleend aan de jaarrekening 2022 van Fonds 1815”, waarbij Staelmeesters Accountants te Amsterdam op 20 april 2023 een goedkeurende controleverklaring heeft afgegeven.

De formele goedkeuring van het jaarverslag 2022 staat op de agenda van de Algemene Vergadering te houden op 6 juni 2023.